Verloren onschuld

Iedereen die kinderen heeft zal het herkennen: je (her)ontdekt veel dingen. Hun onbevangen blik herinnert je aan je eigen verloren onschuld. Ik zal nooit vergeten dat onze zoon thuiskwam van de basisschool. Hij had les gehad over de Tweede Wereldoorlog en over de vreselijke dingen die mensen elkaar kunnen aandoen. "Dat had ik liever niet geweten", zei hij. Of onze oudste, die als kleuter naar aanleiding van een pestincident van een medeleerling in verwondering over de pesters vroeg: "Waarom doen ze dat eigenlijk?" Ik herinner het me nog zo goed omdat mijn hart brak vanwege het verlies van hun onschuld. Toch gebeurt dat onherroepelijk. Dat begint als je peuter bent en dat proces gaat je hele leven door.

Het verliezen van je onschuld is geen pijnloos proces. Meestal gaat het via de weg van de teleurstelling; teleurstelling over oneerlijkheid, machtsverschil, ongelijkheid, onrecht of achterbaksheid. Zodra kinderen uit hun eigen vertrouwde cirkel treden zijn ze kwetsbaar. Dus investeren we veel in weerbaarheid. Dat doen we omdat oneerlijkheid, machtsverschil, ongelijkheid, onrecht en achterbaksheid nou eenmaal moeilijk zijn uit te roeien. De school, de wereld, je werkplek; het zijn jungles waar het recht van de sterkste geldt. De menselijke beschaving is maar een dun en oppervlakkig laagje. Dus wapenen we onszelf zo goed en zo kwaad als het kan.

Als volwassene zorgen we ervoor dat we niet kwetsbaar zijn, want kwetsbaarheid is zwakte. En als de oneerlijken, de machtswellustelingen en achterbaksen kwetsbaarheid ruiken, dan slaan ze keihard toe. Je bent kwetsbaar als je eerlijk, rechtvaardig en trouw bent. Dat zijn geen eigenschappen waarmee je in de jungle overleeft. Daar heb je namelijk beschaving voor nodig. Als je zoals ik de vijftig bent gepasseerd, dan weet je dit allemaal. Je hebt oneerlijkheid, machtsverschil, ongelijkheid, onrecht en achterbaksheid leren hanteren en signaleren. Maar soms word je toch geraakt en ben je heel even kwetsbaar. Dat is dan het kleine beetje onschuld dat nog resteert. Dat moet je eigenlijk koesteren, want er liggen goede eigenschappen ten grondslag aan onschuld. Eerlijkheid, rechtvaardigheid en trouw zijn goede eigenschappen. Oneerlijkheid, machtswellust en achterbaksheid zijn dat niet. We moeten ons nooit zo wapenen dat we dat vergeten.