Spiegelen
Stil zijn. Even niets zeggen. Soms is dat het moeilijkste dat er is. Ooit voerden boezemvriendin en ik op het werk zogenaamde spiegelgesprekken. Met een groepje mensen praat je dan over een onderwerp, met in een ring daarbuiten toehoorders. De toehoorders zeggen niks. Zij luisteren alleen maar. Hen wordt als het ware een spiegel voorgehouden. Op basis van wat ze gehoord hebben gaan de toehoorders hun werk verbeteren. Boezemvriendin en ik werden hier speciaal als gespreksleider voor opgeleid. Onderdeel van de opleiding was natuurlijk ook oefenen. Ons eerste spiegelgesprek voerden we met mensen die heel veel stilte konden verdragen. Dat voelde ongemakkelijk aan. Als sociaal dier ben je geneigd om het ongemak weg te nemen, de stilte dicht te praten. Maar de kunst is om dat als gespreksleiders juist niet te doen, maar de stilte gewoon te laten vallen. Uiteindelijk gaat er altijd iemand praten. En dan hoor je de dingen waar het om gaat. Een belangrijk deel van ons leerproces was om stiltes te laten vallen. Dat was veruit het moeilijkst.
Gezinscultuur
Hoeveel stilte je kunt verdragen heeft ook te maken met je gezinscultuur. Bij ons thuis buitelden we in gesprekken vaak over elkaar heen. Mijn vader greep wel eens in en zei dan: "Nou wil ik eevm wat zeggen" of "Nou bin ik aan de beurt". Bij E. thuis was dat heel anders. Daar konden ze veel meer stilte verdragen. Het waren geen praters. "Woar proat je over?" zei E's vader wel. En dan niet om aan de weet te komen waar het over ging, maar omdat hij vond dat het geneuzel was.
Zen
Laatst reden E. en ik terug in de auto. In stilte. Kilometerslang. Kijkend naar het voorbijglijdende landschap laat ik mijn gedachten dan rustig gaan. Er is geen noodzaak om de stilte dicht te praten. Sommige mensen verwarren dat met met elkaar uitgepraat zijn - met uitgebluste stellen. Ik zie dat heel anders. Het is het hoogst haalbare: samen stil kunnen zijn.
De illustraties op mijn blog zijn afkomstig van Boomerang Cards. Hier vind je deze.
De soundtrack bij de blog is